Tế bào gốc là gì? Vai trò và công dụng của tế bào gốc trong y học?

Tế bào gốc trong y học: Một “bảo hiểm sinh học” cho sức khỏe

Lưu trữ tế bào gốc được xem như một “bảo hiểm sinh học” trọn đời, giúp phòng ngừa và điều trị nhiều bệnh nan y cho trẻ em và cả gia đình. Tuy nhiên, tế bào gốc không chỉ đơn thuần là một khái niệm, mà còn là một công nghệ và một ứng dụng quan trọng trong lĩnh vực y khoa. Vậy tế bào gốc là gì? Công nghệ tế bào gốc hoạt động ra sao và ứng dụng của tế bào gốc trong y khoa cụ thể là gì?

Tế bào gốc là gì?

Tế bào gốc là những tế bào có khả năng tự đổi mới, tăng sinh và phát triển biệt hóa thành các loại tế bào chuyên biệt để thực hiện chức năng trong một mô cụ thể. Tế bào gốc có thể được phân lập từ nhiều nguồn khác nhau, trong đó tế bào gốc từ máu và mô dây rốn cung cấp một lượng tế bào gốc đáng kể và có nhiều ưu điểm vượt trội. Khi trẻ em được lưu trữ tế bào gốc, các tế bào này có thể được nhân nuôi tăng số lượng để phục vụ cho điều trị. Từ máu dây rốn có thể tách được tế bào gốc tạo máu, trong khi từ mô dây rốn có thể tách được tế bào gốc trung mô.

Ứng dụng của tế bào gốc

Công nghệ tế bào gốc đã thu hút sự quan tâm của nhiều nhà nghiên cứu, bác sĩ và nhà đầu tư trong những năm gần đây. Việc lưu trữ tế bào gốc có thể tăng cơ hội điều trị nhiều bệnh lý nguy hiểm cho bản thân người được lưu trữ tế bào hoặc người thân trong gia đình. Tế bào gốc được tìm thấy trong cả phôi và cơ thể trưởng thành.

Tế bào gốc tạo máu

Ghép tế bào gốc tạo máu có thể chữa khỏi nhiều bệnh hiểm nghèo liên quan đến hệ tạo máu như đa u tủy xương, ung thư bạch cầu cấp tính, thalassemia,…

Tế bào gốc trung mô

Tế bào gốc trung mô có tiềm năng ứng dụng điều trị nhiều bệnh khác nhau dựa trên hai cơ chế chủ yếu là khả năng biệt hóa thành các tế bào chức năng thay thế tế bào bị tổn thương và khả năng điều biến miễn dịch. Các bệnh liên quan đến hệ miễn dịch như Lupus ban đỏ hệ thống (SLE), bệnh ghép chống chủ (GvDH) và một số tổn thương như thoái hóa khớp, các vết thương lâu lành do tiểu đường,… có thể được điều trị bằng tế bào gốc trung mô.

Tế bào gốc từ mô dây rốn

Tế bào gốc từ mô dây rốn đa dạng và có khả năng biệt hóa thành nhiều loại tế bào trong cơ thể như tế bào trong hệ thần kinh, da, sụn, xương,… Ngoài ra, tế bào gốc từ mô dây rốn còn có nhiều ưu điểm so với các nguồn khác như không xâm lấn, số lượng lớn, tăng sinh dễ dàng và tế bào còn non trẻ.

Tế bào gốc từ máu dây rốn

Máu dây rốn chứa nhiều tế bào gốc tạo máu đã được chứng minh là có thể sử dụng cho ghép tế bào gốc tạo máu thay thế cho việc ghép tủy xương trước đây. Công nghệ tế bào gốc từ máu dây rốn đã được FDA (Cơ quan quản lý thực phẩm và thuốc của Mỹ) chấp thuận trong điều trị nhiều loại bệnh hiểm nghèo liên quan đến hệ tạo máu.

Tế bào gốc đa năng cảm ứng

Tế bào gốc đa năng cảm ứng là các tế bào được tạo thành từ tế bào già đã được tái lập trình trở lại thành tế bào gốc nhờ cảm ứng bằng các yếu tố phiên mã. Tế bào gốc đa năng có tiềm năng ứng dụng rất lớn, nhưng hiện đang chỉ nằm ở giai đoạn nghiên cứu.

Các ứng dụng của tế bào gốc trong y khoa

Tế bào gốc có một số ứng dụng quan trọng trong lĩnh vực y khoa, như:

1. Trong y học tái tạo

Tế bào gốc có khả năng biến thành các loại tế bào chuyên biệt trong cơ thể con người. Chức năng của tế bào gốc là phục vụ như một hệ thống sửa chữa, thay thế các tế bào bị tổn thương hay tế bào chết. Tế bào gốc có thể được sử dụng để thay thế, sửa chữa các tế bào bệnh hoặc già yếu, đồng thời cũng có thể tạo ra tế bào khỏe mạnh để thay thế các tế bào bị tổn thương. Công nghệ tế bào gốc đang được sử dụng để điều trị nhiều bệnh nan y và có tiềm năng phát triển thành mô mới, sử dụng trong cấy ghép và y học tái tạo.

2. Hỗ trợ tìm hiểu cơ chế bệnh lý

Tế bào gốc giúp các chuyên gia y khoa hiểu biết rõ hơn về cơ chế bệnh lý thông qua việc nghiên cứu các tế bào gốc trưởng thành biệt hóa thành các tế bào khác trong cơ thể. Điều này giúp các chuyên gia hiểu rõ hơn về cơ chế gây bệnh, nguyên nhân và tiến triển của các bệnh.

3. Thử nghiệm, phát triển các loại thuốc

Công nghệ tế bào gốc cung cấp một phương pháp nhanh chóng để nghiên cứu và phát triển các loại thuốc mới. Nuôi cấy tế bào giúp sàng lọc độc tính của thuốc và kiểm tra hiệu quả của thuốc trên tế bào cơ thể. Điều này giúp rút ngắn thời gian của quá trình phát triển thuốc.

4. Điều trị nhiều loại bệnh

Công nghệ tế bào gốc đã được ứng dụng trong điều trị hơn 80 loại bệnh khác nhau như tổn thương tủy sống, đái tháo đường loại 1 và loại 2, bệnh Parkinson, bệnh Alzheimer, các bệnh tim mạch, đột quỵ, bỏng, ung thư, viêm xương khớp, đa u tủy, xơ cứng teo cơ 1 bên,…

Quy trình lưu trữ tế bào gốc

Dịch vụ lưu trữ tế bào gốc

Quy trình lưu trữ tế bào gốc có thể khác nhau tùy theo trung tâm hoặc ngân hàng lưu trữ tế bào gốc. Tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, quy trình lưu trữ tế bào gốc cơ bản như sau:

1. Tư vấn và kiểm tra sức khỏe: Bạn sẽ được các chuyên gia tư vấn và kiểm tra sức khỏe để đảm bảo điều kiện phù hợp với việc lưu trữ tế bào gốc.

2. Ký hợp đồng lưu trữ: Bạn sẽ được tư vấn, giải thích chi tiết về các nội dung liên quan trước khi chính thức ký hợp đồng lưu trữ.

3. Thu thập tế bào gốc và lưu trữ: Khi bạn chuyển dạ và vào bệnh viện sinh con, các kỹ thuật viên sẽ thu thập máu và mô dây rốn. Mẫu sau đó sẽ được vận chuyển đến ngân hàng lưu trữ và xử lý theo quy trình nghiêm ngặt nhất để đảm bảo chất lượng. Mẫu tế bào gốc và thông tin khách hàng sẽ được bảo mật tuyệt đối.

Ngân hàng lưu trữ tế bào gốc

Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh là một trong những đơn vị tiên phong trong lĩnh vực lưu trữ, nghiên cứu và ứng dụng tế bào gốc từ máu và mô dây rốn. Ngân hàng, Trung tâm tế bào gốc tại đây tuân thủ các tiêu chuẩn của các tổ chức quốc tế và sở hữu hệ thống máy móc, trang thiết bị hiện đại. Đội ngũ chuyên gia, bác sĩ và kỹ thuật viên tại đây là những chuyên gia giàu kinh nghiệm và được đào tạo chính quy.

Ứng dụng tế bào gốc trong điều trị bệnh

Tế bào gốc đã được sử dụng trong nhiều lĩnh vực điều trị trong y khoa:

1. Hỗ trợ thụ tinh trong ống nghiệm

Tế bào gốc được sử dụng để cải thiện quá trình thụ tinh trong ống nghiệm, hỗ trợ sinh sản cho các cặp vợ chồng hiếm muộn.

2. Điều trị lupus

Ghép tế bào gốc là một phương pháp mới trong điều trị lupus ban đỏ hệ thống.

3. Điều trị khớp gối

Tế bào gốc có thể được sử dụng để điều trị các bệnh thoái hoá khớp gối.

4. Điều trị ung thư

Tế bào gốc tạo máu đã được ứng dụng thành công trong điều trị ung thư bạch cầu. Các liệu pháp dựa trên tế bào cũng đạt được một số thành công trong điều trị các loại ung thư khác.

5. Điều trị bệnh tiểu đường

Ứng dụng công nghệ tế bào gốc trong việc điều trị bệnh tiểu đường đang nhận được nhiều sự quan tâm.

6. Điều trị rối loạn cương dương

Tế bào gốc có thể được sử dụng để phục hồi chức năng cương dương.

Trong tổng thể, công nghệ tế bào gốc có thể mang lại nhiều lợi ích trong lĩnh vực y học. Hy vọng bài viết đã giúp bạn hiểu rõ hơn về tế bào gốc và ứng dụng của chúng trong y khoa.