Cổ phiếu quỹ là gì? 6 điều cần biết khi mua bán cổ phiếu quỹ

1. Khái niệm cổ phiếu quỹ là gì?

Cổ phiếu quỹ là một loại cổ phiếu được công ty phát hành và mua lại từ thị trường bằng nguồn vốn hợp pháp. Chúng cũng được gọi là Treasury Share/Treasury Stock hoặc Reacquired Share/Reacquired Stock trong tiếng Anh.

2. Đặc điểm của cổ phiếu quỹ

Khi tìm hiểu về cổ phiếu quỹ, không thể bỏ qua những đặc điểm riêng của chúng. Cổ phiếu quỹ được tạo ra khi công ty công khai mua lại một phần cổ phiếu đang lưu hành trên thị trường. Điểm khác biệt so với cổ phiếu thông thường là cổ phiếu quỹ không có quyền biểu quyết, không nhận cổ tức và không được mua thêm cổ phiếu. Số lượng cổ phiếu quỹ không được vượt quá tỷ lệ vốn hóa quy định bởi pháp luật.

Công ty có thể tiến hành hủy hoặc giữ cổ phiếu quỹ sau khi nhận được sự đồng ý của cổ đông. Khi công ty mua lại cổ phiếu quỹ, nó sẽ giảm số vốn chủ sở hữu hoặc giá trị sổ sách tương ứng với giá trị cổ phiếu đã mua vào. Khi bán cổ phiếu quỹ này, giá trị sổ sách của công ty tăng lên theo giá trị bán ra. Sự chênh lệch giữa hai con số này được ghi vào thặng dư vốn cổ phần của công ty.

Công ty thường mua lại cổ phiếu của mình với mục đích:

• Tăng giá cổ phiếu khi giá trị của nó giảm. Hành động mua lại cổ phiếu của chính công ty có thể tác động đến thị trường, tạo ra thanh khoản cao hơn, hạn chế sự giảm giá cổ phiếu và thậm chí đưa giá cổ phiếu trở lại tăng trưởng.

• Cải thiện chỉ số tài chính của công ty. Việc mua lại cổ phiếu đã phát hành làm giảm số lượng cổ phiếu lưu hành trên thị trường, từ đó tác động gián tiếp đến các chỉ tiêu tài chính như ROE (tỷ suất sinh lời trên vốn chủ sở hữu), EPS (tỷ suất thu nhập trên cổ phần)…

• Đầu tư dự kiến vào tương lai với hy vọng giá cổ phiếu tăng.

Việc mua lại cổ phiếu của mình phải được công ty đại chúng thông qua thông qua quyết định của cổ đông để giảm vốn điều lệ.

Ngoài những ưu điểm đã nêu, mua lại cổ phiếu quỹ cũng có những hạn chế. Khi công ty mua lại cổ phiếu quỹ, nó sẽ tiêu tốn một khoản vốn nhất định, ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh trong tương lai. Điều này làm giảm tỷ lệ an toàn vốn của công ty, một chỉ số đo lường mức độ đảm bảo về vốn của một công ty. Lạm dụng việc mua lại cổ phiếu quỹ có thể làm suy yếu cấu trúc tài chính của công ty.

Việc mua lại cổ phiếu quỹ có thể khiến cổ đông tin rằng công ty đã không còn tiềm năng tăng trưởng và cách duy nhất để kéo giá cổ phiếu lên là thông qua mua lại cổ phiếu. Trong một số trường hợp, việc mua lại cổ phiếu quỹ không có tác động đến giá cổ phiếu hoặc ngay cả làm giảm giá cổ phiếu.

3. Quy định về mua bán cổ phiếu quỹ

Sau khi đã hiểu về cổ phiếu quỹ là gì, nếu bạn muốn tham gia mua bán cổ phiếu quỹ, bạn cần tuân thủ các quy định sau:

3.1. Điều kiện mua cổ phiếu quỹ

Theo điều 36 của Luật Chứng khoán 2019, công ty đại chúng mua lại cổ phiếu của chính mình phải đáp ứng các điều kiện sau:

• Có quyết định của Đại hội đồng cổ đông thông qua việc mua lại cổ phiếu để giảm vốn điều lệ, kèm theo phương án mua lại, trong đó nêu rõ số lượng, thời gian và nguyên tắc xác định giá mua lại.

• Có đủ nguồn để mua lại cổ phiếu từ các nguồn: thặng dư vốn cổ phần, quỹ đầu tư phát triển, quỹ khác thuộc vốn chủ sở hữu được sử dụng để bổ sung vốn điều lệ, lợi nhuận sau thuế chưa phân phối.

• Có công ty chứng khoán được chỉ định để thực hiện giao dịch, trừ trường hợp công ty chứng khoán là thành viên của Sở giao dịch chứng khoán Việt Nam mua lại cổ phiếu của chính mình.

• Đáp ứng các điều kiện của pháp luật đối với công ty đại chúng trong trường hợp công ty thuộc ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện.

Các trường hợp mua lại cổ phiếu được miễn khỏi các điều kiện trên bao gồm:

• Mua lại cổ phiếu theo yêu cầu của cổ đông theo quy định của Luật Doanh nghiệp.

• Mua lại cổ phiếu của người lao động theo quy chế phát hành cổ phiếu cho lao động, mua lại cổ phiếu lẻ theo phương án phát hành cổ phiếu để trả cổ tức, phát hành cổ phiếu từ nguồn vốn chủ sở hữu.

• Công ty chứng khoán mua lại cổ phiếu của chính mình để sửa lỗi giao dịch hoặc mua lại cổ phiếu lẻ.

Công ty đại chúng không được mua lại cổ phiếu của chính mình trong các trường hợp sau:

• Đang có nợ phải trả quá hạn dựa trên báo cáo tài chính đã được kiểm toán của năm gần nhất; hoặc nếu dự kiến mua lại cổ phiếu quá 06 tháng kể từ thời điểm kết thúc năm tài chính, việc xác định nợ quá hạn dựa trên báo cáo tài chính 06 tháng gần nhất đã được kiểm toán hoặc soát xét.

• Đang trong quá trình chào bán, phát hành cổ phiếu để huy động thêm vốn.

• Cổ phiếu đang được công ty chào mua công khai.

• Đã mua lại cổ phiếu trong thời hạn 06 tháng kể từ ngày báo cáo kết quả mua lại hoặc vừa kết thúc đợt chào bán, phát hành cổ phiếu để tăng vốn không quá 06 tháng kể từ ngày kết thúc đợt chào bán, phát hành.

• Các đối tượng sau đây không được mua lại cổ phiếu trừ trường hợp mua lại cổ phiếu tương ứng với tỷ lệ sở hữu hoặc mua lại cổ phiếu theo bản án, quyết định của Tòa án hoặc Trọng tài, hoặc mua lại cổ phiếu thông qua giao dịch khớp lệnh:

  • Người nội bộ và người có liên quan theo quy định của Luật Chứng khoán.
  • Người sở hữu cổ phiếu có hạn chế chuyển nhượng theo quy định của pháp luật và Điều lệ công ty.
  • Cổ đông lớn.

Lưu ý:

• Công ty đại chúng thực hiện mua lại cổ phiếu của chính mình phải giảm vốn điều lệ tương ứng với giá trị cổ phiếu đã mua lại trong thời hạn 10 ngày kể từ ngày thanh toán mua lại cổ phiếu.
• Trong trường hợp công ty mua lại cổ phiếu của người lao động theo quy chế phát hành cổ phiếu cho người lao động, công ty cũng phải giảm vốn điều lệ tương ứng với giá trị cổ phiếu đã mua lại trong thời hạn 10 ngày kể từ ngày báo cáo Đại hội đồng cổ đông thường niên.

3.2. Điều kiện bán cổ phiếu quỹ

Theo khoản 7 Điều 36 Luật Chứng khoán, công ty chứng khoán và công ty đại chúng có thể bán ra cổ phiếu quỹ ngay sau khi mua lại trong các trường hợp sau:

• Công ty chứng khoán mua lại cổ phiếu của chính mình để sửa lỗi giao dịch hoặc mua lại cổ phiếu lẻ.

• Công ty đại chúng mua lại cổ phiếu lẻ theo phương án phát hành cổ phiếu để trả cổ tức, phát hành cổ phiếu từ nguồn vốn chủ sở hữu.

• Công ty đại chúng mua lại cổ phiếu lẻ theo yêu cầu của cổ đông.

4. Cách thức mua bán cổ phiếu quỹ hiện nay

Ngoài việc hiểu về cổ phiếu quỹ là gì, các điều kiện mua bán như thế nào, doanh nghiệp cần thực hiện các thủ tục theo quy định tại Điều 37 Luật Chứng khoán như sau:

4.1. Báo cáo mua lại cổ phiếu đến Ủy ban Chứng khoán Nhà nước

Công ty đại chúng trước khi mua lại cổ phiếu của chính mình phải gửi đầy đủ tài liệu báo cáo đến Ủy ban Chứng khoán Nhà nước bao gồm:

• Báo cáo về việc mua lại cổ phiếu.

• Quyết định của Đại hội đồng cổ đông thông qua việc mua lại cổ phiếu, kèm theo phương án mua lại.

• Văn bản xác nhận công ty chứng khoán được chỉ định để thực hiện giao dịch, trừ trường hợp công ty chứng khoán là thành viên của Sở giao dịch chứng khoán Việt Nam mua lại cổ phiếu của chính mình.

• Quyết định của Hội đồng quản trị thông qua phương án triển khai mua lại cổ phiếu.

• Báo cáo tài chính gần nhất đã được kiểm toán.

• Tài liệu chứng minh công ty có đủ nguồn để mua lại cổ phiếu.

• Tài liệu chứng minh công ty đáp ứng các điều kiện để được mua lại cổ phiếu theo quy định của pháp luật trong trường hợp công ty đại chúng thuộc ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện.

Báo cáo về việc mua lại cổ phiếu phải bao gồm các nội dung:

• Mục đích mua lại.

• Tổng số lượng cổ phiếu đăng ký mua lại.

• Nguồn vốn để mua lại.

• Phương thức giao dịch.

• Thời gian dự kiến thực hiện.

• Nguyên tắc xác định giá (khoảng giá).

Quy trình thực hiện:

Trong thời hạn 07 ngày làm việc kể từ ngày nhận được đầy đủ tài liệu báo cáo mua lại cổ phiếu, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước sẽ gửi thông báo cho công ty đại chúng về việc đã nhận được tài liệu báo cáo mua lại cổ phiếu đầy đủ và hợp lệ.

Trong trường hợp tài liệu chưa đầy đủ, hợp lệ, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước sẽ gửi văn bản cho công ty đại chúng yêu cầu sửa đổi, bổ sung.

Trong trường hợp từ chối, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước sẽ trả lời bằng văn bản và nêu rõ lý do.

4.2. Công bố thông tin trên trang thông tin

Trong 07 ngày làm việc kể từ ngày Ủy ban Chứng khoán Nhà nước thông báo, công ty đại chúng phải công bố thông tin trên trang thông tin điện tử của công ty, phương tiện công bố thông tin của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước và Sở giao dịch chứng khoán Việt Nam.

4.3. Mua lại cổ phiếu

Công ty đại chúng có thể tiến hành mua lại cổ phiếu sau 07 ngày làm việc kể từ ngày công bố thông tin.

4.4. Gửi báo cáo đến Ủy ban Chứng khoán Nhà nước và công bố công chúng

Trong thời hạn 10 ngày kể từ ngày kết thúc giao dịch mua lại cổ phiếu, công ty đại chúng phải gửi báo cáo kết quả giao dịch đến Ủy ban Chứng khoán Nhà nước và công bố thông tin cho công chúng.

Trong trường hợp công ty đại chúng không thực hiện hết số lượng cổ phiếu dự kiến giao dịch, công ty đại chúng phải báo cáo và công bố lý do không hoàn thành.

Công ty đại chúng phải hoàn thành việc mua lại cổ phiếu trong thời gian quy định trong bản công bố thông tin, tuy nhiên thời gian cao nhất không quá 30 ngày kể từ ngày bắt đầu giao dịch.

Trong vòng 06 tháng kể từ ngày kết thúc giao dịch mua lại cổ phiếu, công ty đại chúng không được chào bán cổ phiếu để tăng vốn điều lệ, trừ trường hợp có cam kết chuyển đổi trái phiếu thành cổ phiếu từ đợt chào mua trái phiếu chuyển đổi.

5. Cách tính cổ phiếu quỹ

Việc mua bán cổ phiếu quỹ thường được thực hiện thông qua phương thức khớp lệnh hoặc thỏa thuận dựa trên các nguyên tắc tính toán như sau:

• Giá đặt mua ≤ Giá tham chiếu + (Giá tham chiếu * 50% Biên độ dao động giá cổ phiếu).

• Giá đặt bán ≥ Giá tham chiếu – (Giá tham chiếu * 50% Biên độ dao động giá cổ phiếu).

Trong mỗi ngày giao dịch, công ty đăng ký giao dịch cổ phiếu quỹ theo phương thức khớp lệnh chỉ được đặt lệnh giao dịch với tổng khối lượng tối thiểu là 3% và tối đa là 10% khối lượng giao dịch đã đăng ký.

6. Cổ phiếu quỹ là nguồn vốn, không phải tài sản

Trên bảng cân đối kế toán, cổ phiếu quỹ của công ty luôn được coi là nguồn vốn, không phải tài sản của doanh nghiệp. Chúng được sử dụng như một nguồn vốn hợp pháp để các nhà đầu tư mua lại và nắm giữ. Tuy nhiên, số lượng cổ phiếu quỹ này không được tính vào số lượng cổ phiếu đang lưu hành của công ty.

Trên đây là thông tin về cổ phiếu quỹ là gì và 6 điều cần biết khi tham gia mua bán cổ phiếu quỹ. Nếu bạn còn bất kỳ vấn đề nào liên quan, hãy liên hệ với chúng tôi qua số điện thoại 19006192 để được tư vấn và hỗ trợ chi tiết từ LuatVietnam.