Tiêu cự là gì?
Tiêu cự ống kính, hay còn được gọi là Focal Length, là mức độ phóng đại mà ống kính có thể đạt được. Đây là khoảng cách tính từ tâm ống kính đến cảm biến máy ảnh. Ví dụ, khi sử dụng ống kính Sony FE 40mm f/2.5 G (tiêu cự 40mm), bạn có thể bao quát được một dãy núi. Tuy nhiên, khi thay đổi sang ống kính Nikon Z 400mm f/4.5 VR S (tiêu cự 400mm), bạn chỉ có thể nhìn thấy cây cối trên dãy núi đó.
Các loại tiêu cự ống kính máy ảnh
Phân biệt các loại tiêu cự ống kính là điều quan trọng. Dưới đây là các loại phổ biến:
Góc siêu rộng (8mm đến 24mm)
Các ống kính có tiêu cự từ 8mm đến 24mm thường được gọi là ống kính fisheye (mắt cá). Chúng có góc quan sát rộng, chụp ảnh lên đến 180 độ xung quanh ống kính. Tuy nhiên, hình ảnh thu về sẽ bị biến dạng, tạo cảm giác khung hình bị “bó” lại bên trong một quả cầu.
Góc rộng – tiêu chuẩn (24mm đến 35mm)
Đây là loại ống kính có góc nhìn rộng và khả năng lấy nét tốt hơn ống kính fisheye. Tuy hình ảnh vẫn có thể bị biến dạng, nhưng ít hơn và tự nhiên hơn. Các vật thể trong khung hình thường được lấy nét, trừ khi chủ thể ở rất gần máy ảnh.
Tiêu chuẩn (35mm đến 70mm)
Loại ống kính này được sử dụng phổ biến nhất. Chúng có thể chụp từ chân dung đến phong cảnh, đa dụng và linh hoạt. Ống kính tiêu chuẩn cho phép người dùng điều chỉnh độ sâu của trường ảnh tùy thuộc vào khẩu độ.
Telephoto (70mm đến 300mm)
Đây là độ dài tiêu cự gần như lớn nhất. Ống kính telephoto được sử dụng để chụp chủ thể ở khoảng cách xa và rất xa. Chúng cũng thích hợp để ngắm nhìn và chụp vì sao trên bầu trời đêm.
Những ảnh hưởng của tiêu cự khi chụp ảnh
Tiêu cự có nhiều ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng ảnh. Dưới đây là những tác động chính của tiêu cự:
Phạm vi tầm nhìn (Field of view)
Tiêu cự ảnh hưởng trực tiếp đến phạm vi nhìn của bạn. Các ống kính tiêu cự ngắn cho phép bạn có trường nhìn rộng hơn trong một ảnh. Trong khi đó, các ống kính tiêu cự dài có trường nhìn nhỏ hơn. Điều này giải thích tại sao khi chụp ảnh chân dung, thợ chụp thường sử dụng ống kính tiêu chuẩn (35mm đến 70mm) để có sự linh hoạt cao.
Độ sâu trường ảnh (Depth of field)
Độ dài tiêu cự ống kính cũng ảnh hưởng đến vùng lấy nét của ảnh. Các ống kính tiêu cự dài thường có độ sâu trường ảnh hẹp, cho phép tập trung vào các vật thể nhỏ ở khoảng cách cụ thể. Trong khi đó, các ống kính tiêu cự ngắn có độ sâu trường ảnh lớn hơn, cho phép có phạm vi lấy nét rộng hơn.
Góc nhìn (Perspective)
Tiêu cự ống kính có thể thay đổi phối cảnh và tỷ lệ hình ảnh khi chụp. Ống kính có độ dài tiêu cự ngắn sẽ “mở rộng” phối cảnh, tạo cảm giác có nhiều không gian hơn. Trong khi đó, ống kính tele có xu hướng “xếp chồng” các thành phần trong khung hình để “nén” phối cảnh.
Tốc độ màn trập & Độ rung khi chụp (Image shake)
Độ dài tiêu cự ảnh hưởng đến hiện tượng rung lắc khi chụp ảnh. Hiện tượng này đặc biệt quan trọng khi sử dụng ống kính có tiêu cự dài và góc nhìn hẹp. Trong trường hợp này, ống kính và máy ảnh nhạy cảm với những chuyển động nhỏ nhất.
Độ crop tác động đến tiêu cự như thế nào?
Việc sử dụng máy ảnh có cảm biến crop (như Canon EOS 7D, Canon EOS 70D, Nikon D5300, Nikon D7200, Sony A6000…) có một số điểm cần lưu ý. Khi chụp cùng một tiêu cự, bức ảnh thu về sẽ có góc nhìn hẹp hơn so với máy ảnh sở hữu cảm biến full frame.
Ví dụ, khi chụp ảnh với ống kính có độ dài tiêu cự 35mm trên máy ảnh có cảm biến crop, góc nhìn sẽ tương đương khi sử dụng ống kính 50mm trên máy ảnh có cảm biến full frame. Tuy nhiên, điều này chỉ áp dụng với tiêu cự 35mm. Nên lưu ý rằng sự khác biệt này chỉ xuất hiện ở góc nhìn do kích thước cảm biến của hai kiểu máy khác nhau.
Máy ảnh sử dụng cảm biến full frame và máy ảnh cảm biến crop đều có ưu điểm và nhược điểm riêng. Lựa chọn ống kính phù hợp với tiêu cự sẽ phụ thuộc vào nhu cầu sử dụng của bạn.
Cẩm nang chọn ống kính tiêu cự phù hợp
Mỗi khoảng tiêu cự ống kính được sử dụng với một mục đích chuyên dụng khác nhau. Dưới đây là một số gợi ý cho việc chọn ống kính phù hợp với nhu cầu chụp hình của bạn:
Chụp ảnh thể thao
Nếu bạn là phóng viên ảnh đưa tin về các sự kiện thể thao, ống kính zoom tele với tiêu cự 70-300mm sẽ là sự lựa chọn lý tưởng. Điều này giúp bạn chụp tất cả các khoảnh khắc trên sân từ xa.
Một số ống kính zoom tele tiêu chuẩn:
- Canon EF 70-200mm f/2.8L IS III USM
- Nikon AF-S DX 18-300mm f/3.5-6.3 ED VR
- Sony E 70-350mm F/4.5-6.3 G OSS
- Sigma 70-200mm f/2.8 DG OS HSM
- Sony FE 70-200mm F4 G OSS
Chụp ảnh động vật hoang dã
Đối với việc chụp ảnh động vật hoang dã, ống kính tele tiêu chuẩn với tiêu cự 70-300mm hoặc lớn hơn sẽ giúp bạn không làm ảnh hưởng đến đời sống của chúng.
Một số ống kính chụp động vật hoang dã tốt nhất:
- Sigma 150-600mm f/5-6.3 DG OS HSM
- Canon RF 100-500mm f/4.5-7.1L IS USM
- Sony FE 200-600mm f/5.6-6.3 ED G OSS
- Fujifilm XF 100-400mm f/4.5-5.6R LM OIS WR
Chụp ảnh du lịch
Khi đi du lịch, bạn cần một chiếc ống kính đa dụng và linh hoạt. Ống kính tiêu chuẩn (35mm đến 70mm) là lựa chọn an toàn để chụp cả chân dung và phong cảnh.
Một số ống kính tiêu chuẩn tốt nhất:
- Canon EF 24-70mm f/2.8L II USM
- Sony FE 24-70mm f/2.8 GM
- Fujifilm XF 18-55mm f/2.8-4 R LM OIS
- Nikon AF-S 24-70mm f/2.8E ED VR
Chụp ảnh phong cảnh
Cho việc chụp ảnh phong cảnh, bạn cần một chiếc ống kính góc rộng hoặc góc cực rộng. Điều này giúp bạn bắt được khung cảnh tuyệt vời và tạo độ sâu trường ảnh tốt.
Một số ống kính chụp ảnh phong cảnh:
- Sigma 14-24mm f/2.8
- Fujifilm 10-24mm f/4
- Sigma 16mm f/1.4 DC DN
- Sony E 20mm f/2.8
Chụp ảnh macro
Đối với chụp ảnh macro, bạn cần một ống kính tele với độ dài tiêu cự lớn (thường từ 100mm trở lên) để bắt chi tiết và tạo độ sâu trường ảnh tốt.
Một số ống kính chụp ảnh macro đẹp nhất:
- Canon RF 100mm f/2.8 L Macro IS USM
- Sony FE 90mm f/2.8 Macro G OSS
- Sigma 105mm F2.8 DG DN Macro Art
- Fujifilm XF 80mm f/2.8 R LM OIS WR
Chụp ảnh kiến trúc
Để chụp ảnh kiến trúc, bạn cần một chiếc ống kính góc rộng tiêu chuẩn để tạo ra độ sâu trường ảnh tốt và lấy được công trình đồ sộ trong khung hình.
Một số ống kính chụp ảnh kiến trúc lý tưởng:
- Sigma 14-24mm f/2.8
- Fujifilm 10-24mm f/4
- Sigma 16mm f/1.4 DC DN
- Sony E 20mm f/2.8
Chụp ảnh đường phố
Khi chụp ảnh đường phố, bạn có thể sử dụng một ống kính tiêu chuẩn với độ dài tiêu cự từ 35mm đến 70mm hoặc ống kính prime.
Một số ống kính chụp đường phố phổ biến:
- Canon 35mm f/1.8 IS Macro STM
- Sigma 35mm f/1.4 DG HSM Art
- Canon EF-S 24mm f/2.8 STM
- Nikon Z 35mm f/1.8 S
- Sigma 24mm f/1.4 DG HSM
Hy vọng với cẩm nang trên, bạn có thể chọn được ống kính phù hợp với nhu cầu chụp hình của mình. Đừng quên tiếp tục tìm hiểu và khám phá thêm những khía cạnh thú vị khác của tiêu cự ống kính!
