Toán tư duy Soroban là gì?
Toán Soroban, còn được gọi là toán tư duy Soroban, là một phương pháp giúp tính nhẩm nhanh chóng bằng cách sử dụng một chiếc bàn tính cổ có hạt. Phương pháp này cho phép nhớ kết quả một cách siêu tốc chỉ bằng cách tưởng tượng phép tính.
Hình ảnh đầy đủ của một bàn tính Soroban
Toán Soroban từng được sử dụng phổ biến tại các nước châu Á, xuất phát từ Trung Quốc và sau đó được đưa vào Nhật Bản vào những năm 1600. Hiện nay, toán Soroban là một phương pháp đào tạo trí não được sử dụng rộng rãi cho trẻ em và cả người lớn tại Nhật Bản và nhiều quốc gia khác trên thế giới, bao gồm Việt Nam. Có cả các giải thi đấu Soroban ở nhiều cấp độ diễn ra trong nước và quốc tế.
Cấu tạo bàn tính Soroban
Bàn tính Soroban bao gồm số nguyên lẻ trục, trong mỗi trục có hai loại hạt: hạt “trời” và hạt “đất”. Hạt “trời” mang giá trị 5 đơn vị, còn hạt “đất” mang giá trị 1 đơn vị. Những hạt này được phân biệt bằng một thanh ngang (xà giữa).
Cấu trúc và một số chú thích cơ bản của bàn tính Soroban
Các trục trên bàn tính Soroban được biểu thị là số lẻ và không nhỏ hơn 9. Bàn tính Soroban tiêu chuẩn thường gồm có 13 trục. Tuy nhiên, hiện nay, các bàn tính Soroban hiện đại có thể có số trục lên đến 21, 23, 27 hoặc thậm chí là 31, để giúp tính toán các số lớn hơn. Mỗi trục trên bàn tính Soroban đại diện cho một chữ số, do đó, mỗi trục càng nhiều, nó sẽ càng hiển thị được nhiều chữ số hơn.
Quy ước cơ bản trong bàn tính Soroban
Trước khi bé bắt đầu học toán Soroban, ba mẹ cần giới thiệu cho bé cách học toán Soroban và quy ước quốc tế của nó. Quy ước này bao gồm:
- Trục I làm hàng đơn vị.
- Các trục bên trái trục I là hàng chục, hàng trăm, và tiếp tục như vậy.
- Các trục bên phải trục I biểu thị phần thập phân sau dấu phẩy (trừ trường hợp làm phép nhân hoặc chia).
- Một tính năng để phân biệt bàn tính Soroban với bàn tính Suanpan cổ của Trung Quốc là sự sắp xếp chấm ở các cụm 3 trục. Mỗi cụm 3 trục được gọi là “những trục cơ bản”. Cụm trục cơ bản thể hiện các chữ số cuối cùng của phần số nguyên. Trong khi bàn tính Suanpan của Trung Quốc thường không có chức năng này.
Phương pháp học toán tư duy Soroban
Để học toán Soroban một cách dễ dàng, bé cần nắm được quy tắc sau:
- Để biểu thị số 0, bé di chuyển hạt 5 lên trên và 4 hạt 1 xuống dưới.
- Để biểu thị các số từ 1 đến 4, bé di chuyển từ 1 đến 4 hạt 1 lên trên.
- Để biểu thị số 5, bé đẩy 4 hạt 1 xuống dưới và đẩy hạt 5 xuống dưới.
- Để biểu thị các số lớn hơn 5, bé giữ hạt 5 ở dưới và đẩy từng hạt 1 lên trên.
Lợi ích khi cho trẻ học toán Soroban
Học toán Soroban giúp trẻ phát triển cân bằng não bộ và tăng khả năng nghe, nhìn, tưởng tượng
Nhiều nghiên cứu khoa học đã chứng minh rằng, khi trẻ học toán Soroban, não bộ của họ sẽ được phát triển, bao gồm cả hai bán cầu não trái và não phải. Khi học toán Soroban, trẻ phải tưởng tượng ra hình ảnh bàn tính và thực hiện các phép tính. Bán cầu não phải đảm nhận việc tưởng tượng, trong khi bán cầu não trái đảm nhận nhiệm vụ tính toán logic. Ngoài ra, hướng dẫn trẻ học toán Soroban còn giúp trẻ cải thiện các khả năng sau:
- Phản ứng nhanh với con số: Toán tư duy Soroban giúp trẻ nhạy hơn với các con số và phép tính từ đơn giản đến phức tạp.
- Nâng cao khả năng tưởng tượng và quan sát: Khi tính toán, trẻ cần tưởng tượng các hạt trên bàn tính và phép tính, từ đó kích thích hoạt động của bán cầu não phải.
- Tăng khả năng tập trung: Tính nhẩm chính xác trong toán Soroban đòi hỏi sự tập trung cao đối với trẻ, bởi vì trẻ phải thực hiện nhiều thao tác cùng một lúc.
- Tăng khả năng ghi nhớ: Học toán Soroban với các quy ước phức tạp giúp trẻ luyện tập khả năng ghi nhớ tốt.
- Cân bằng não bộ: Trong quá trình học toán Soroban thông minh, trẻ sẽ phát triển cả hai bán cầu não phải và trái.
- Tăng tốc độ tính nhẩm: Học Soroban và thực hành đều đặn giúp trẻ tính toán nhanh hơn so với phương pháp đặt tính truyền thống.
- Làm toán chính xác hơn: Toán Soroban “biến” các phép tính cơ bản như cộng, trừ, nhân, chia trở nên đơn giản hơn bằng cách giúp trẻ tập trung vào những chữ số phức tạp và khó nhớ.
Với những lợi ích của mình, toán Soroban là một phương pháp toán học thông minh giúp trẻ phát triển trí não, rèn luyện khả năng toán học và phát triển nhiều kỹ năng khác. Mặc dù đã có máy tính bỏ túi hiện đại, toán Soroban vẫn được ưa chuộng và lan rộng trên khắp thế giới.
Bé ở độ tuổi nào thì có thể bắt đầu học toán Soroban?
Nếu ba mẹ muốn cho trẻ học toán Soroban tại nhà, có thể bắt đầu từ khi bé 4 tuổi. Tuy nhiên, khuyến nghị nên học từ 5 tuổi trở đi hoặc khi bé đã biết mặt số. Đặc biệt, nếu bé đã học Fingermath và hiểu rõ về các chữ số, học Soroban sẽ hiệu quả và tiết kiệm thời gian hơn rất nhiều.
Mặc dù có ý kiến cho rằng giới hạn tuổi học Soroban là 12, nhưng nếu bé có đam mê đặc biệt hoặc tiếp thu chậm hơn một chút, vẫn có thể học cho đến khi thành thạo. Tuỳ vào sự phát triển trí não của con mà ba mẹ điều chỉnh thời gian học cho phù hợp. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng việc tiếp xúc với toán học từ quá sớm cũng có thể làm mệt não cho trẻ. Ba mẹ cũng không nên áp đặt quá nhiều học toán Soroban cho trẻ, đặc biệt khi trẻ có dấu hiệu quá tải.
Trẻ từ 4 tuổi trở lên có thể làm quen và học toán Soroban
Hướng dẫn học toán Soroban cho bé đúng cách tại nhà
Dưới đây là một số hướng dẫn học toán Soroban mà ba mẹ có thể áp dụng tại nhà:
Phương pháp dạy toán Soroban cho bé lớp 2
Trong chương trình toán lớp 2, bé mới chỉ làm quen với tính toán trong phạm vi 100. Điều này là điều kiện lý tưởng để học và tận dụng lợi thế của toán Soroban. Ba mẹ cần chú ý chỉ dẫn cho trẻ tính nhẩm và không học thuộc, không dùng que tính mà phải nhớ kết quả chính xác trong đầu.
Phương pháp dạy toán Soroban cho bé lớp 3
Trong chương trình toán lớp 3, bé cần học cách đếm, đọc và viết các số có 4, 5 chữ số (lên đến 10.000 – 1.000.000); thực hiện các phép tính và so sánh kết quả; giải các bài toán có lời văn; làm quen với thống kê, thành lập bảng thống kê, v.v.
Với chương trình học như vậy, toán Soroban có thể giúp bé tính nhẩm kết quả, sau đó kiểm tra kết quả bằng phương pháp tính truyền thống (đặt tính rồi tính). Đối với các bài toán có lời văn, bé cũng có thể tiết kiệm thời gian khi giải.
Phương pháp dạy toán Soroban cho bé lớp 4
Với chương trình toán lớp 4, bé cần hiểu và ghi nhớ các công thức, cách thực hiện và ý nghĩa của các công thức như phép cộng, trừ, nhân, chia, bảng cửu chương, v.v. Kiến thức đầy đủ và chính xác là yếu tố quan trọng để bé xây dựng nền tảng vững chắc và không bỏ sót kiến thức cơ bản.
Mỗi loại bài toán thường có một phương pháp giải riêng. Trong trường hợp này, toán Soroban có thể giúp bé làm các phép tính cộng và trừ một cách dễ dàng. Đối với phép nhân và chia, ba mẹ nên hướng dẫn bé thuộc bảng cửu chương trước, rồi mới đặt tính và tính toán.
Bé ở mỗi độ tuổi khác nhau sẽ có phương pháp tiếp cận với toán Soroban khác nhau
Phương pháp dạy toán Soroban cho bé lớp 5
Lớp 5 là giai đoạn quan trọng để trẻ kết thúc tiểu học và chuyển lên trung học cơ sở. Trong khi kiến thức toán lớp 5 khá khó và phức tạp, chỉ học toán Soroban không đủ cho bé trong lớp học. Trẻ cần rèn luyện khả năng tập trung nhiều hơn trong suốt buổi học. Nếu trẻ đã học toán Soroban từ nhỏ, họ sẽ thành thạo tính nhẩm bằng ngón tay. Nếu trẻ quên hoặc tiếp thu chậm, ba mẹ có thể ôn lại cùng trẻ, nếu học đúng cách, trẻ sẽ nhanh chóng nắm bắt được những kiến thức khó nhằn này.
Với phương pháp hiện đại, tiết kiệm thời gian và hiệu quả, toán Soroban trực tuyến là một phương pháp học thông minh. Tuy nhiên, không phải trẻ nào cũng phù hợp với phương pháp này, ba mẹ cần cân nhắc và trò chuyện với trẻ trước khi quyết định cho con học.
POPS Kids Learn là một trung tâm đào tạo trực tuyến cho bé. Nếu ba mẹ muốn giúp con giỏi toán với phương pháp tính nhẩm tới từ Nhật Bản, có thể tham khảo và đăng ký cho con học toán tư duy tại POPS Kids Learn. POPS Kids Learn tổ chức các lớp toán tư duy trực tuyến cho các bé từ 6 tuổi trở lên, giúp trẻ hiểu sâu, nhớ lâu và yêu thích Toán học.
