Sơn Mài: Khám Phá Chất Liệu Hội Họa Đặc Biệt
Sơn Mài là một loại nghệ thuật đã tồn tại từ lâu đời và vẫn được ưa chuộng trên toàn thế giới. Đối với những người mới tìm hiểu, câu hỏi “Sơn Mài là gì?” và tại sao lại gọi là “tranh sơn mài” luôn đặt ra. Qua bài viết này, chúng ta sẽ cùng Tranhdep.com khám phá sâu hơn về nghệ thuật tranh sơn mài này.
Sơn Mài: Chất Liệu Hội Họa Đặc Biệt
Sơn Mài là một trong những chất liệu hội họa phổ biến trên thế giới. Tại Việt Nam, sơn mài là kết quả của sự phát triển của nghề sơn thủ công truyền thống. Đầu những năm 1930, các họa sĩ Việt Nam tại trường Mỹ Thuật Đông Dương đã khám phá ra các vật liệu màu từ vỏ ốc, trứng, tre và áp dụng kỹ thuật sơn mài để tạo ra những bức tranh sơn mài chất lượng. Từ đó, khái niệm sơn mài dần trở nên phổ biến tại Việt Nam.
Tranh Sơn Mài: Nghệ Thuật Tuyệt Vời
Theo lịch sử Việt Nam, những vết tích về sơn mài đã được tìm thấy từ hàng trăm năm trước Công Nguyên. Dân ta đã từng sử dụng mủ cây sơn để trét thuyền, và qua các triều đại Lê, Lý, Trần, nhiều cổ vật, pho tượng gỗ hoặc đất đều được sơn son thếp vàng.
Nhờ sự đóng góp của các họa sĩ Việt Nam với việc sử dụng các vật liệu màu mới, nghệ thuật tranh sơn mài Việt Nam phát triển mạnh mẽ. Tranh sơn mài có thể được định nghĩa là loại tranh sử dụng các vật liệu truyền thống trong kỹ thuật sơn mài như sơn then, sơn cánh gián làm chất kết dính, cùng các loại son, bạc thếp, vàng thếp, vỏ trai… để vẽ lên nền màu đen.
Để tạo ra một bức tranh sơn mài hoàn chỉnh, các họa sĩ sơn mài truyền thống thường mất rất nhiều thời gian, trung bình khoảng 6 tháng. Điều này đòi hỏi tình yêu và đam mê đối với nghệ thuật này. Giá trị của tranh sơn mài cũng tồn tại rất lâu theo thời gian nếu được bảo quản cẩn thận.
Các Nguyên Liệu Phổ Biến Sử Dụng Trong Tranh Sơn Mài
Một tác phẩm tranh sơn mài hoàn chỉnh cần sử dụng nhiều nguyên liệu khác nhau, bao gồm sơn, màu… Chất liệu chính để làm sơn mài là mủ nhựa lấy từ vỏ cây sơn. Mủ nhựa của cây sơn có độ dính cao và bền chắc, chịu được nước mưa, nước mặn và độ ẩm cao. Hiện nay, các chất liệu phổ biến được sử dụng trong tranh sơn mài bao gồm:
- Sơn: khai thác từ cây sơn, cũng như dầu trẩu, dầu trám, nhựa thông và nhựa dó.
- Màu: sơn mài cổ truyền sử dụng 2 màu cơ bản là cánh gián đen và đỏ, được chế từ khoáng chất vô cơ như son nên không bị phai mờ theo thời gian và ánh sáng.
- Các sản phẩm từ bạc như bạc thếp, bạc dán, bạc xay, bạc dầm.
- Các sản phẩm từ vàng như vàng thếp.
- Các vật liệu khác như vỏ trứng, vỏ trai, vỏ ốc, bột điệp.
Với sự phát triển mạnh mẽ của tranh sơn mài, các kỹ thuật và chất liệu sử dụng cũng liên tục thay đổi và phát triển. Hiện nay, sơn Nhật là một trong những chất liệu phổ biến được sử dụng nhiều. Sơn Nhật có ưu điểm là an toàn cho người dùng và không phụ thuộc vào thời tiết. Tuy nhiên, sơn ta vẫn được ưa chuộng bởi tạo độ sâu cho bức tranh.
Các Họa Sĩ Nổi Tiếng Với Tranh Sơn Mài
Trước những năm 1930, sơn ta chỉ được sử dụng trong trang trí đồ thờ cúng và làm hàng mỹ nghệ. Tuy nhiên, trong thời gian này, một số họa sĩ như Trần Đình Thọ, Nguyễn Gia Trí, Phạm Hậu, Nguyễn Khang, Trần Văn Cẩn và nghệ nhân Đinh Văn Thành đã dũng cảm thử nghiệm kỹ thuật sơn ta trong nghệ thuật tranh.
