Ưng bất bạc

Ưng bất bạc là gì?

Ưng bất bạc, còn được gọi là muồng truổng, đơn gai, truổng lá nhỏ, Sẻn đen, Sẻn quả ba cạnh hay còn có tên gọi Mạy khuông ở người Tày. Tên khoa học của cây này là Xanthoxylum avicennae, thuộc chi Xuyên tiêu hoặc còn gọi là chi sẻn, chi hoàng mộc.

Ưng bất bạc là một loại cây dạng thân gỗ nhỏ lâu năm, tán rộng, lá xanh thẫm, lá kép lông chim, và được trang bị nhiều gai nhọn trên thân, cành và mép lá, khiến chim chóc không thể làm tổ hoặc lại gần cây.

Bộ phận dùng làm thuốc của cây ưng bất bạc

Ưng bất bạc phân bổ chủ yếu ở miền Trung và miền Bắc. Tuy nhiên, cây này ngày càng hiếm do bị chặt phá và khai thác quá mức làm cạn kiệt nguồn dược liệu. Cây thường được sử dụng làm thuốc là toàn bộ các bộ phận của cây, bao gồm rễ, vỏ thân và vỏ rễ được thu hoạch, sao vàng hoặc phơi khô để sử dụng.

Thành phần hóa học có trong cây ưng bất bạc:

Theo nghiên cứu khoa học, cây ưng bất bạc chứa nhiều thành phần hóa học, bao gồm:

• Trong rễ màu vàng, có chứa berberin là thành phần chính.
• Trong quả có một ít tinh dầu mang mùi hương citronellal.
• Trong vỏ cây chứa các hợp chất như Diosmin, Hesperidin, Avicenna, sterol, phenol, axit hữu cơ.

Giá trị y học của ưng bất bạc

Theo y học cổ truyền

Ưng bất bạc có vị cay và tính ấm, có tác dụng hỗ trợ trong việc trị các bệnh phong thấp, hóa thấp, tiêu sưng và thông lạc. Cây này được sử dụng để trị các bệnh như họng sưng đau, hoàng thũng, sốt rét, phong thấp xương đau, vấp ngã đánh đập tổn thương, đờm hòa, đờm rượu và mở hầu họng sưng đau.

Theo y học hiện đại

Nhiều nghiên cứu khoa học đã chỉ ra rằng, ưng bất bạc có tác dụng kích thích lưu thông máu đến các bộ phận bị đau cứng, tăng cường cung cấp oxy và chất dinh dưỡng, loại bỏ chất bẩn và tăng cường lượng máu cần thiết đến các chi. Ngoài ra, cây còn hỗ trợ cải thiện các chỉ số glucose máu, cholesterol, giúp cải thiện sức khỏe tim mạch và điều trị viêm thận, sỏi thận.

Đặc biệt, các flavonoid quý như Hesperidin và Diosmin có trong ưng bất bạc đã được chứng minh có khả năng chống oxy hóa tế bào gan, hỗ trợ ngăn ngừa viêm gan và tăng cường chức năng gan. Cây còn có tác dụng tốt đối với các tế bào ung thư gan, giúp ức chế quá trình sinh sản, phát triển, xâm lấn và di căn của tế bào ung thư.

Một số bài thuốc từ ưng bất bạc

Bệnh viêm gan mạn tính: Hòa 60g ưng bất bạc và 12g kê nội kim với nước, uống hàng ngày để ngăn ngừa virus, giảm đau tức bụng, điều trị chán ăn và giảm mệt mỏi.

Bệnh viêm gan vàng da: Hòa 30g ưng bất bạc, 30g Tử châu thảo và 15g Đại phong diệp với nước, chia thành 3 lần uống trong ngày.

Bệnh do căn thận hư tổn: Dùng cho các trường hợp tiểu tiện ngắn, lượng ít, và đau tai. Hòa 15g ưng bất bạc, 15g Địa cần thảo, Hoàng bá, Sinh địa, Phục linh mỗi loại 12g, Tri mẫu, Sơn Dược, Trạch tả, Đan bì, Sơn thù nhục mỗi loại 9g với nước uống.

Rất tốt khi sử dụng ưng bất bạc theo đơn kê của bác sĩ để đảm bảo an toàn và hiệu quả. Ngoài ra, cần lưu ý mua từ các nguồn tin cậy để tránh mua phải sản phẩm giả hoặc không đảm bảo chất lượng.