Giới thiệu về viêm tinh hoàn
Viêm tinh hoàn là một bệnh lý tiết niệu gây ra sự sưng và đau ở tinh hoàn của người bệnh. Thường thì viêm tinh hoàn chỉ xảy ra ở một bên. Bệnh này có thể do nhiễm trùng hoặc là hậu quả của viêm mào tinh hoàn.
Bệnh viêm tinh hoàn không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh mà còn có thể gây suy giảm khả năng sinh sản.
Viêm tinh hoàn là gì?
Viêm tinh hoàn là tình trạng viêm của một hoặc cả hai tinh hoàn. Thường thì viêm tinh hoàn ở một bên xảy ra do nhiễm trùng đường tiết niệu. Bệnh này có thể lây truyền từ người sang người qua đường máu. Vì vậy, những người có quan hệ tình dục không an toàn có nguy cơ cao mắc viêm tinh hoàn so với những nhóm khác. (1)
Tinh hoàn là một cơ quan trong hệ sinh dục nam, có vai trò quan trọng trong việc sản xuất tinh trùng và tổng hợp hormone testosterone, hormone sinh dục nam. Tinh hoàn được bọc bởi một túi da mỏng, gọi là da bìu, nằm phía dưới và phía sau dương vật. Tinh hoàn hoạt động dưới sự điều chỉnh của đám rối tinh hoàn, nơi chứa các dây thần kinh và mạch máu từ đám rối thận và động mạch chủ.
Tinh hoàn bình thường có kích thước trung bình từ 4 – 5,1cm. Nếu tinh hoàn có kích thước lớn hơn 5,1cm, người đó có nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến tinh hoàn, bao gồm viêm tinh hoàn.
Viêm tinh hoàn thường do nhiễm trùng đường tiết niệu, một số trường hợp do viêm mào tinh hoàn lây vi khuẩn lên tinh hoàn. Bệnh thường gặp nhất ở nam giới trẻ tuổi, đặc biệt là nhóm nam giới có hoạt động tình dục, vì đây là yếu tố khiến nam giới dễ mắc các bệnh nhiễm trùng đường tiết niệu.
Viêm tinh hoàn có hai loại: cấp tính và mạn tính. Viêm tinh hoàn cấp tính có thể gây đau và khó chịu, nhưng có thể điều trị dứt điểm bằng phương pháp nội khoa đơn giản, sử dụng thuốc đường uống.
Dù vậy, người bệnh không nên coi thường bệnh viêm tinh hoàn. Nếu không điều trị hoặc điều trị sai cách, bệnh sẽ tiến triển thành viêm tinh hoàn mạn tính. Bệnh này tiềm ẩn nhiều nguy cơ về các biến chứng khác liên quan đến đường tiết niệu, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và khả năng sinh sản của người bệnh.
Nguyên nhân gây bệnh viêm tinh hoàn
Nguyên nhân gây bệnh viêm tinh hoàn rất đa dạng, tuy nhiên, phổ biến nhất là nhiễm trùng đường tiết niệu, bệnh quai bị và quan hệ tình dục không an toàn.
1. Bệnh quai bị và các bệnh tự miễn
Bệnh viêm tinh hoàn phần lớn do vi khuẩn gây ra. Trong đó, vi khuẩn quai bị, thuộc họ Paramyxoviridae, là nguyên nhân gây ra bệnh quai bị và cũng là nguyên nhân gây viêm tinh hoàn phổ biến nhất. (2)
Tỷ lệ nam giới mắc viêm tinh hoàn sau 4 – 7 ngày mắc bệnh quai bị là khá cao, khoảng 1/3 người bị quai bị sẽ mắc viêm tinh hoàn sau đó. Điều này có nghĩa là trẻ em sau khi trưởng thành và người không được tiêm phòng vaccine quai bị có khả năng mắc viêm tinh hoàn cao hơn những người khác.
Ngoài ra, những bệnh tự miễn khác cũng có thể gây ra viêm tinh hoàn ở nam giới, bao gồm bệnh thủy đậu, viêm tuyến tiền liệt và bệnh tay chân miệng.
2. Bệnh lây qua đường tình dục và hoạt động tình dục không an toàn
Viêm tinh hoàn do bệnh truyền nhiễm qua đường tình dục cũng là một nguyên nhân phổ biến gặp trong các trường hợp bệnh.
Đầu tiên, viêm tinh hoàn có thể lây truyền từ người sang người qua đường máu. Vì vậy, trong trường hợp quan hệ tình dục không sử dụng biện pháp an toàn với người bị viêm tinh hoàn, bạn cũng có khả năng cao bị viêm tinh hoàn.
Ngoài ra, các bệnh truyền nhiễm qua đường tình dục khác cũng có thể gây ra viêm tinh hoàn. Bởi tinh hoàn là cơ quan tiếp xúc trực tiếp với các vi khuẩn gây bệnh ở người. Vì vậy, khi nam giới mắc các bệnh truyền nhiễm qua đường tình dục, cần lưu ý đến nguy cơ viêm tinh hoàn.
Các bệnh lây truyền qua đường tình dục có thể gây ra viêm tinh hoàn gồm: lậu, giang mai và viêm mào tinh hoàn.
3. Nhiễm trùng đường tiết niệu
Viêm tinh hoàn có thể là hậu quả của các bệnh nhiễm trùng đường tiết niệu khác. Đặc biệt, các bệnh nhiễm trùng đường tiết niệu không được điều trị sớm sẽ tăng nguy cơ viêm tinh hoàn, vì khi đó vi khuẩn gây bệnh sẽ lan rộng sang các cơ quan và bộ phận lân cận.
Các bệnh nhiễm trùng đường tiết niệu có thể gây viêm tinh hoàn gồm: nhiễm vi khuẩn E.coli, tụ cầu khuẩn và streptococcus, viêm tuyến tiền liệt, nhiễm trùng do đặt các ống thông tiểu hoặc dụng cụ y tế vào dương vật.
Các triệu chứng và dấu hiệu của bệnh viêm tinh hoàn
Triệu chứng viêm tinh hoàn điển hình là cơn đau ở tinh hoàn và vùng háng. Thường, cơn đau tinh hoàn sẽ bắt đầu ở một bên và sau đó lan sang tinh hoàn còn lại. Cơn đau ở vùng háng và tinh hoàn khá giống nhau, vì vậy người bệnh có thể nhầm lẫn viêm tinh hoàn với các bệnh gây đau ở vùng háng khác.
Khi xuất hiện cơn đau bất thường ở vùng háng bẹn, cần quan sát tình trạng sức khỏe cơ thể, đặc biệt là da bìu ở tinh hoàn. Nếu người bệnh cũng có những cơn đau ở phần da bìu, đó là dấu hiệu lâm sàng của viêm tinh hoàn.
Các triệu chứng viêm tinh hoàn phổ biến mà nam giới có thể nhận biết: đau da bìu, đau một hoặc cả hai bên tinh hoàn, tinh hoàn sưng to một hoặc cả hai bên, bìu sưng, tiểu buốt, đau khi xuất tinh, tinh dịch lẫn máu, sưng hạch bạch huyết ở vùng háng bẹn, và một số trường hợp có các triệu chứng như buồn nôn, nôn, mệt mỏi, sốt và ớn lạnh, đau cơ.
Nguy cơ mắc bệnh viêm tinh hoàn
1. Đối tượng
Bệnh viêm tinh hoàn có thể xảy ra với mọi đối tượng, không phân biệt độ tuổi. Tuy nhiên, bệnh thường xảy ra nhiều nhất ở 3 nhóm đối tượng chính: trẻ trai từ 10 – 19 tuổi, nam giới có hoạt động tình dục, và nam giới trên 45 tuổi.
2. Yếu tố tăng nguy cơ mắc bệnh
Nguy cơ mắc bệnh viêm tinh hoàn cao hơn đối với những người đang bị bệnh quai bị. Trẻ trai từ 10 – 19 tuổi và những người không tiêm phòng vaccine quai bị có khả năng cao mắc bệnh quai bị và sau đó phát triển thành viêm tinh hoàn.
Ngoài ra, viêm tinh hoàn cũng là một bệnh truyền nhiễm. Vì vậy, những người có hoạt động dễ nhiễm trùng đường tiết niệu cũng có nguy cơ cao mắc viêm tinh hoàn.
Các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc viêm tinh hoàn ở nam giới bao gồm: quan hệ tình dục không sử dụng biện pháp an toàn, có bệnh lây truyền qua đường tình dục, từng hoặc đang đặt ống thông tiểu hoặc các dụng cụ y tế vào dương vật, và mắc bệnh bẩm sinh về hệ tiết niệu như bàng quang hoặc niệu đạo.
Bệnh viêm tinh hoàn có nguy hiểm không?
Bệnh viêm tinh hoàn rất hiếm khi ảnh hưởng đến khả năng sinh sản ở người bệnh. Hơn nữa, viêm tinh hoàn có thể được điều trị thành công nếu được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Tuy nhiên, người bệnh cần nhớ điều trị bệnh ngay khi có bất kỳ triệu chứng nào xuất hiện. Mặc dù viêm tinh hoàn không ảnh hưởng đến sức khỏe của hệ tiết niệu, nhưng nó gây ra các bất tiện trong hoạt động hàng ngày của người bệnh.
Cơn đau ở tinh hoàn và vùng háng là nguyên nhân chính gây khó chịu, nghiêm trọng hơn là gây căng thẳng và giảm sức khỏe tinh thần. Ngoài ra, viêm tinh hoàn kéo dài hoặc tái phát nhiều lần có thể lan rộng và gây viêm nhiễm trong cơ quan lân cận. Các vi khuẩn gây bệnh sẽ lây sang những cơ quan khác và gây ra các biến chứng như áp xe ở bìu, tích tụ chất dịch trong bìu, teo tinh hoàn, viêm tinh hoàn mạn tính và nhiễm trùng huyết.
Khi nào cần gặp bác sĩ?
Người bệnh viêm tinh hoàn cần đến gặp bác sĩ để được thăm khám chuyên sâu và nhận phác đồ điều trị ngay khi phát hiện hoặc có triệu chứng nghi ngờ bệnh.
Việc điều trị viêm tinh hoàn sớm sẽ tăng khả năng điều trị dứt điểm. Hơn nữa, việc gặp bác sĩ sớm còn giảm thiểu rủi ro phát triển thành các biến chứng khác, ảnh hưởng trực tiếp và nghiêm trọng hơn đến chất lượng cuộc sống và sức khỏe tổng quan của người bệnh.
Đặc biệt, với những triệu chứng như cơn đau tinh hoàn cường độ cao và tiểu buốt, người bệnh cần đến gặp bác sĩ tiết niệu để được điều trị kịp thời.
Chẩn đoán bệnh viêm tinh hoàn
Chẩn đoán bệnh viêm tinh hoàn bắt đầu bằng việc thu thập thông tin triệu chứng của người bệnh. Bác sĩ cũng sẽ yêu cầu người bệnh cung cấp thông tin về bệnh sử, nguy cơ mắc viêm tinh hoàn như lịch sử tiêm phòng quai bị và tình trạng sức khỏe tiết niệu. (4)
Tiếp theo, bác sĩ sẽ kiểm tra tình trạng tinh hoàn của người bệnh để kiểm tra hạch bạch huyết và dịch tiết không bình thường từ dương vật. Nếu có dịch tiết, bác sĩ sẽ lấy mẫu để xét nghiệm các bệnh truyền nhiễm qua đường tình dục.
Những hoạt động chẩn đoán cận lâm sàng khác được bác sĩ yêu cầu tùy vào tình trạng bệnh của từng cá nhân, bao gồm: chẩn đoán tình trạng trực tràng và nguy cơ phì đại tuyến tiền liệt, xét nghiệm máu để chẩn đoán các bệnh truyền nhiễm qua đường tình dục và xét nghiệm nước tiểu, siêu âm tinh hoàn để quan sát cấu trúc tiết niệu của người bệnh.
Phương pháp điều trị viêm tinh hoàn
Viêm tinh hoàn được điều trị bằng cách ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn gây bệnh và giảm các triệu chứng mà người bệnh đang gặp phải. Đa số trường hợp được điều trị bằng thuốc đường uống.
Đối với những người bị viêm tinh hoàn do nhiễm trùng qua đường tình dục, bác sĩ sẽ chỉ định điều trị các bệnh truyền nhiễm qua đường tình dục trước khi điều trị viêm tinh hoàn.
Người bệnh cần nghỉ ngơi, hạn chế các hoạt động có thể ảnh hưởng đến tinh hoàn để tăng cường quá trình phục hồi. Bên cạnh đó, bác sĩ sẽ kê đơn thuốc phù hợp dựa trên từng triệu chứng, lịch sử bệnh và tình trạng cơ thể của người bệnh.
Người bệnh sẽ được điều trị viêm tinh hoàn thông qua các phương pháp sau:
- Sử dụng thuốc kháng sinh nếu có dấu hiệu nhiễm trùng, bệnh lậu hoặc giang mai.
- Sử dụng thuốc chống viêm và thuốc giảm đau. Điều này cần người bệnh tuân thủ liều lượng được chỉ định từ bác sĩ. Vì lạm dụng thuốc chống viêm hoặc sử dụng không đúng cách có thể gây viêm loét dạ dày.
- Người bệnh cần nghỉ ngơi và nâng cao tinh hoàn để giảm cơn đau.
- Nếu cơn đau cực kỳ nặng, người bệnh có thể sử dụng lạnh để làm giảm đau.
Biện pháp phòng ngừa viêm tinh hoàn
Viêm tinh hoàn có thể phòng ngừa tốt thông qua các thói quen sống hàng ngày. Để giảm nguy cơ nhiễm trùng, đặc biệt là nhiễm trùng đường tiết niệu, cần đảm bảo vệ sinh môi trường sống và khu vực phòng tắm.
Ngoài ra, việc sử dụng biện pháp an toàn khi quan hệ tình dục là một yếu tố quan trọng giúp bảo vệ sức khỏe của bạn. Sử dụng bao cao su không chỉ giúp giảm nguy cơ mắc viêm tinh hoàn mà còn giảm nguy cơ lây truyền các bệnh truyền nhiễm qua đường tình dục khác.
Các biện pháp phòng ngừa viêm tinh hoàn tốt nhất bao gồm:
- Tiêm phòng bệnh quai bị.
- Áp dụng các biện pháp tình dục an toàn để tránh nguy cơ mắc các bệnh truyền nhiễm qua đường tình dục.
- Duy trì vệ sinh môi trường sống và xây dựng thói quen sống sạch sẽ, hợp vệ sinh.
- Các trẻ trai đến độ tuổi cần cắt bao quy đầu đúng lúc.
- Giảm số lượng bạn tình.
- Điều trị viêm tinh hoàn sớm trong giai đoạn cấp tính và hạn chế tái phát để tránh nguy cơ mắc viêm tinh hoàn mạn tính.
Trung tâm Tiết niệu Thận học, Khoa Nam học – Tiết niệu tại Hệ thống BVĐK Tâm Anh có đội ngũ chuyên gia hàng đầu, có kiến thức chuyên sâu và kinh nghiệm lâu năm trong lĩnh vực. Chúng tôi cam kết cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe toàn diện và chất lượng cao.
Nếu bạn cần đặt lịch khám và điều trị bệnh viêm tinh hoàn, bạn có thể liên hệ với chúng tôi theo thông tin sau:
- Gọi tổng đài 0287 102 6789 – 093 180 6858 (TP HCM) hoặc 024 3872 3872 – 024 7106 6858 (Hà Nội) để đăng ký lịch hẹn khám bệnh riêng với chuyên gia, thông qua nhân viên chăm sóc khách hàng.
- Đặt lịch khám trực tuyến qua đường link: https://tamanhhospital.vn/danh-cho-khach-hang/dat-lich-kham/
- Gửi tin nhắn trên Fanpage Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh hoặc Fanpage Tiết niệu – Nam học BVĐK Tâm Anh.
- Nhắn tin qua Zalo OA của BVĐK Tâm Anh.
Viêm tinh hoàn là một bệnh phổ biến ở nam giới. Bệnh có thể xảy ra ở mọi người và độ tuổi. Tuy nhiên, nhóm người đang hoặc đã trải qua bệnh quai bị và có bệnh lây truyền qua đường tình dục có nguy cơ cao mắc viêm tinh hoàn hơn người khác.
Mặc dù viêm tinh hoàn hiếm khi ảnh hưởng đến khả năng sinh sản ở nam giới, nhưng nếu không được điều trị kịp thời, người bệnh có thể gặp các biến chứng khác, có thể ảnh hưởng đến sức khỏe tiết niệu, chức năng tinh hoàn và khả năng sinh sản.
