1. CA 72-4 (Cancer Antigen 72-4) là gì?
Trong số các chỉ số ung thư, CA 72-4 là chỉ số có độ nhạy và độ đặc hiệu cao nhất để chẩn đoán và theo dõi ung thư dạ dày. CA 72-4 có thể tăng độ nhạy và độ đặc hiệu bằng cách kết hợp với các chỉ số ung thư khác.
Được mô tả lần đầu vào những năm 1980, CA 72-4 (TAG 72) là một kháng nguyên carbohydrate được ứng dụng phổ biến nhất trong chẩn đoán ung thư dạ dày. Ngoài ra, CA 72-4 cũng có thể được phát hiện ở những bệnh nhân mắc ung thư buồng trứng, đại trực tràng, tuyến tụy, vú và một số bệnh lý không ung thư khác.
2. Vai trò của xét nghiệm định lượng CA 72-4 trong chẩn đoán ung thư dạ dày?
Xét nghiệm định lượng CA 72-4 có vai trò như sau:
- Phát hiện sớm ung thư ở những người có nguy cơ cao.
- Hỗ trợ chẩn đoán ung thư.
- Đánh giá giai đoạn và tiên lượng ung thư.
- Đánh giá hiệu quả điều trị.
- Phát hiện ung thư tái phát.
Do khả năng định lượng CA 72-4 không đủ để cung cấp kết quả độc lập, xét nghiệm này thường được thực hiện cùng với CEA và CA 19-9. Việc kết hợp các chỉ số ung thư này giúp nâng cao giá trị chẩn đoán, theo dõi trước và sau điều trị, cũng như tiên lượng bệnh.
3. Cách định lượng CA 72-4 trong huyết thanh:
Xét nghiệm định lượng CA 72-4 được tiến hành như các xét nghiệm máu thông thường. Mẫu máu được lấy từ tĩnh mạch cánh tay hoặc bàn tay và sau đó được phân tích tại phòng thí nghiệm. Phương pháp định lượng CA 72-4 dựa trên nguyên lý sandwich của kỹ thuật miễn dịch điện tử phát quang.
4. Khi nào nên thực hiện xét nghiệm CA 72-4?
Xét nghiệm CA 72-4 thường được chỉ định cho những bệnh nhân đã được chẩn đoán mắc ung thư dạ dày, nhằm đánh giá phản ứng với thuốc, đánh giá trước khi phẫu thuật, theo dõi sau phẫu thuật và kiểm tra ung thư tái phát.
Hiếm khi xét nghiệm CA 72-4 được sử dụng để sàng lọc ung thư dạ dày ở những đối tượng không có nguy cơ. Thông thường, chỉ được chỉ định cho những đối tượng có triệu chứng nghi ngờ ung thư dạ dày. Cụ thể, xét nghiệm này rất hữu ích trong chẩn đoán ung thư dạ dày ở giai đoạn muộn.
5. Ý nghĩa của kết quả xét nghiệm CA 72-4
Ở người trưởng thành, mức độ CA 72-4 trong máu thường dưới 6,9 UI/ml. Mức độ tăng CA 72-4 cho thấy sự hiện diện, di căn hoặc tái phát của ung thư dạ dày. Mức độ tăng CA 72-4 càng cao, tỷ lệ mắc ung thư dạ dày càng lớn.
Tuy nhiên, chỉ mức tăng CA 72-4 không đủ để kết luận người đó mắc ung thư dạ dày, cần được kết hợp với thông tin hỏi bệnh, chẩn đoán hình ảnh và các xét nghiệm khác như CEA, CA 19-9. Khi cả ba chỉ số này tăng, khả năng mắc ung thư dạ dày tăng lên đáng kể.
Ngược lại, một người có triệu chứng ung thư dạ dày nhưng chỉ số CA 72-4 bình thường cũng không thể loại trừ khả năng mắc ung thư dạ dày, cần được kết hợp với các xét nghiệm lâm sàng khác, thường là phương pháp nội soi.
Ở bệnh nhân đã được điều trị ung thư dạ dày, mức độ CA 72-4 giảm sau điều trị là dấu hiệu cho thấy ung thư đáp ứng tốt với điều trị. Những bệnh nhân có mức CA 72-4 trước phẫu thuật thấp hơn có tiên lượng tốt hơn so với những bệnh nhân có mức CA 72-4 cao hơn. Sau phẫu thuật, mức độ CA 72-4 giảm về mức bình thường là dấu hiệu tốt. Ngược lại, mức độ tăng CA 72-4 gợi ý sự chưa tiêu diệt hoàn toàn ung thư hoặc ung thư di căn.
Ở bệnh nhân đã điều trị ung thư dạ dày, nếu xét nghiệm CA 72-4 tăng lên, đó là dấu hiệu cho thấy ung thư có thể đã tái phát.
Ngoài ra, CA 72-4 cũng có thể tăng trong một số loại ung thư khác như ung thư buồng trứng, đại trực tràng, đường mật, tuyến tụy, thực quản, nội mạc tử cung, vú, phổi và cổ tử cung. Đồng thời, CA 72-4 cũng có thể tăng trong một số bệnh lý không ung thư như viêm tụy, xơ gan, bệnh phổi, bệnh khớp, bệnh buồng trứng lành tính, bệnh tuyến vú và bệnh đường tiêu hóa lành tính.
Tuy xét nghiệm CA 72-4 không thực sự hữu ích cho ung thư dạ dày ở giai đoạn sớm, khi được chỉ định cần cân nhắc để tránh sự vô ích và lãng phí. Tuy nhiên, đối với ung thư dạ dày ở giai đoạn muộn, CA 72-4 là một chỉ số rất hữu ích cho chẩn đoán, đánh giá, theo dõi và tiên lượng.
Tại PKĐHYD1, việc khám và xét nghiệm CA 72-4 cũng như các chỉ số ung thư khác được thực hiện đơn giản bằng việc lấy máu tĩnh mạch ngoại biên, mang lại lợi ích lớn trong chẩn đoán và điều trị cho nhiều bệnh nhân ung thư dạ dày và các loại ung thư khác.
