Xét nghiệm RF là gì? Vai trò trong việc chẩn đoán bệnh

Xét nghiệm RF là gì?

Xét nghiệm RF giúp phát hiện và đánh giá yếu tố dạng thấp có trong máu. Bác sĩ sử dụng xét nghiệm này để kiểm tra viêm khớp dạng thấp ở bệnh nhân.

Vai trò của xét nghiệm RF

Xét nghiệm RF là phương pháp định lượng yếu tố dạng thấp trong máu. Nó hỗ trợ chẩn đoán một số bệnh viêm khớp tự miễn, đặc biệt là viêm khớp dạng thấp.

Cơ sở chẩn đoán dựa trên sự tăng bất thường của kháng thể RF trong máu. RF (Rheumatoid Factor) là một nhóm protein do hệ thống miễn dịch sản xuất. Thay vì chống lại các yếu tố xâm nhập từ bên ngoài, các kháng thể này tấn công mô cơ thể.

Hàm lượng RF trong máu thường ở mức nhất định. Chỉ số RF bình thường của người khỏe mạnh là dưới 15 IU/ml. Một chỉ số nhẹ như vậy không nhất thiết là dấu hiệu của bệnh. Tuy nhiên, nếu chỉ số tăng cao hơn, ví dụ như 200 hoặc 300 IU/ml, điều này cho thấy hệ miễn dịch đang hoạt động mạnh mẽ. Điều này tạo điều kiện thuận lợi cho viêm khớp tự miễn, đặc biệt là viêm khớp dạng thấp hoặc viêm khớp dạng thấp thể huyết thanh dương tính.

Thông thường, khoảng 70% bệnh nhân viêm khớp dạng thấp có chỉ số RF cao. Yếu tố dạng thấp cũng tăng lên trong một số trường hợp khác như hội chứng Sjogren, Lupus, viêm gan, suy thận,…

RF đóng vai trò quan trọng trong chẩn đoán viêm khớp dạng thấp. Tuy nhiên, chỉ số RF tăng không đồng nghĩa với viêm khớp dạng thấp. Một số trường hợp bệnh nhân vẫn có viêm khớp dạng thấp mặc dù kết quả xét nghiệm RF trong giới hạn bình thường. Để chẩn đoán viêm khớp dạng thấp chính xác, bác sĩ cần kết hợp nhiều yếu tố xét nghiệm và tình trạng bệnh.

Khi nào cần xét nghiệm RF?

Bác sĩ sẽ chỉ định xét nghiệm RF khi bệnh nhân có những dấu hiệu sau đây:

• Cảm thấy đau và sưng không bình thường ở một hoặc nhiều khớp, đặc biệt là khớp nhỏ trên bàn tay và cả hai bên cơ thể.
• Bị cứng khớp vào buổi sáng, lâu hơn 30 phút.
• Cơ thể mệt mỏi, có sốt nhẹ, sụt cân.
• Khớp đau, sưng, thậm chí đỏ trong nhiều ngày hoặc tuần liên tục, đặc biệt khi thời tiết thay đổi không bình thường.

Vì không thể chỉ dựa vào kết quả xét nghiệm RF để chẩn đoán viêm khớp dạng thấp, khi có các triệu chứng nghi ngờ, bác sĩ thường yêu cầu các xét nghiệm khác như anti-CCP, CRP, tốc độ kết tụ máu, chụp X-quang và chụp X-quang khớp tay (nếu cần).

Ưu nhược điểm của xét nghiệm RF

Xét nghiệm yếu tố dạng thấp mang lại nhiều lợi ích trong chẩn đoán và điều trị viêm khớp dạng thấp. Tuy nhiên, phương pháp này cũng tồn tại nhược điểm cần khắc phục, như đã được phát hiện từ các ca lâm sàng thực tế.

Ưu điểm

• Quy trình xét nghiệm đơn giản, chỉ cần làm đúng theo hướng dẫn để tránh sai sót và đạt kết quả chính xác nhất.
• Cung cấp thông tin quan trọng cho chẩn đoán và tiên lượng bệnh viêm khớp dạng thấp.
• Đánh giá tình trạng bệnh theo cách khoa học.

Nhược điểm

• Khoảng 20% – 30% bệnh nhân viêm khớp dạng thấp không được chẩn đoán dựa trên chỉ số RF.
• Có thể gây nhầm lẫn với một số bệnh lý khác như viêm da cơ địa, viêm gan mãn tính, nhiễm virus, bệnh bạch cầu đơn nhân, xơ cứng bì, lupus ban đỏ, hội chứng Sjogren. Nhiều bệnh nhân hoàn toàn khỏe mạnh nhưng kết quả xét nghiệm RF vẫn cho thấy có yếu tố này. Điều này ảnh hưởng đến kết quả chẩn đoán.

Quy trình thực hiện xét nghiệm yếu tố dạng thấp

Để đảm bảo kết quả xét nghiệm RF chính xác, bác sĩ và cơ sở y tế cần tuân thủ quy trình thực hiện được đề ra bởi Bộ Y tế. Quy trình bao gồm 3 bước:

Chuẩn bị trước khi xét nghiệm

• Bệnh nhân tham khảo bình thường tại bệnh viện. Khi có dấu hiệu viêm khớp dạng thấp, bác sĩ sẽ yêu cầu xét nghiệm RF. Bệnh nhân sẽ được giải thích rõ về quy trình, chi phí và lưu ý liên quan đến phương pháp này. Sau đó, bệnh nhân cung cấp thông tin cá nhân và tình trạng sức khỏe để hoàn thiện bệnh án.

Thực hiện quy trình xét nghiệm

• Bệnh nhân điền thông tin vào phiếu xét nghiệm và nộp cho nhân viên y tế.
• Bác sĩ lấy mẫu máu từ tĩnh mạch (3ml) vào ống nghiệm. Ống nghiệm có thể chứa hoặc không chứa chất chống đông máu.
• Ống nghiệm chứa mẫu máu được đặt trong máy ly tâm để tách thành huyết thanh và bệnh phẩm theo quy định.
• Bệnh phẩm được sử dụng để phân tích chỉ số RF.
• Bác sĩ ghi kết quả phân tích trên phiếu xét nghiệm.
• Bệnh nhân nhận kết quả xét nghiệm từ bác sĩ.

Một số yếu tố ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm

Những yếu tố sau đây có thể ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm RF:

• Sử dụng thuốc: Sử dụng thuốc chống viêm hoặc chống đông máu như aspirin, steroid có thể thay đổi chỉ số RF trong xét nghiệm.
• Tuổi: Người cao tuổi thường có chỉ số RF cao hơn do quá trình thoái hóa xương khớp.
• Vấn đề về gan, phổi, béo phì, huyết thanh đục: Tình trạng sức khỏe này có thể ảnh hưởng đáng kể đến kết quả xét nghiệm RF.
• Tiêm vaccine hoặc truyền máu: Tiêm vaccine hoặc truyền máu cũng có thể thay đổi chỉ số RF so với giá trị bình thường của cơ thể.

Những kết quả khác

Kết quả xét nghiệm yếu tố dạng thấp dương tính cho thấy có kháng thể RF trong máu. Ngoài viêm khớp dạng thấp, nồng độ RF cao cũng có thể liên quan đến các bệnh khác như ung thư, nhiễm trùng mãn tính, viêm phổi, bệnh mô liên kết hỗn hợp, lupus ban đỏ.

Viện Chấn thương chỉnh hình, Hệ thống BVĐK Tâm Anh, là nơi tụ hội các chuyên gia hàng đầu, bác sĩ ngoại khoa giàu kinh nghiệm và tận tâm. Viện cũng được trang bị các trang thiết bị chẩn đoán hiện đại để phát hiện sớm các tổn thương và phẫu thuật điều trị thành công các bệnh lý về cơ xương khớp.

Đối với yêu cầu khám và điều trị với các chuyên gia hàng đầu tại Viện Chấn thương chỉnh hình, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, vui lòng liên hệ:

• Hà Nội: 108 Hoàng Như Tiếp, P.Bồ Đề, Q.Long Biên, TP.Hà Nội. Hotline: 024 3872 3872 – 024 7106 6858
• TP.HCM: 2B Phổ Quang, P.2, Q.Tân Bình, TP.Hồ Chí Minh. Hotline: 0287 102 6789 – 093 180 6858

Qua bài viết này, bạn đã hiểu về xét nghiệm RF là gì và vai trò quan trọng của nó trong chẩn đoán viêm khớp dạng thấp. Để đảm bảo kết quả chính xác, hãy lựa chọn các trung tâm y tế uy tín để xét nghiệm RF.